​Symbole na opakowaniach i ich znaczenie

Biorąc w sklepie produkt do ręki, zwykle ograniczamy się do przeczytania opisu i składu. Tymczasem na etykiecie znajdują się symbole i znaki, które wiele mówią nie tylko o wyrobie, jego opakowaniu, ale też o procesie jego wytworzenia. Jakich symboli warto szukać? Co mówią poszczególne znaki? Dowiesz się z artykułu.

Tylko w 2021 roku przeciętny Polak wyprodukował średnio 358 kg odpadów komunalnych, przy czym zaledwie 10,2% wróciło do obiegu. Jedną z przyczyn jest niewiedza, jak i dlaczego należy segregować odpady. Tymczasem na opakowaniach znajdują się symbole ułatwiające segregację i mogące poprawić powyższe statystyki. Dzięki ich prawidłowemu odczytaniu będziesz wiedzieć, co zrobić z pustym opakowaniem – czy wyrzucić go do bioodpadów, do tworzyw sztucznych czy czarnego worka na odpady zmieszane. To także cenna wskazówka, która może pomóc Ci w wybraniu najlepszego dla siebie artykułu.. Na jakie symbole zwrócić uwagę i jak je interpretować?

​Jakie znaki znajdziesz na opakowaniach?

Znaki na opakowaniach są niewątpliwie potrzebne i mogą w znaczący sposób ułatwić świadome wybory konsumenckie, a później prawidłową segregację. Ich użyteczność napotyka jednak nadal wiele ograniczeń.
W swoim założeniach symbole powinny być uniwersalne i międzynarodowe. Gdziekolwiek na świecie się znajdziesz, powinieneś móc bez trudu odczytać ich znaczenie. Niestety w rzeczywistości nie zawsze tak jest. Część znaków stosowana jest jedynie w Polsce, część jest europejska, a tylko część ogólnoświatowa. Drugim największym problemem jest brak regulacji prawnych, które nakładałyby obowiązek stosowania określonych symboli. Ich używanie jest całkowicie dobrowolne, przez co w wielu wypadkach możesz na próżno wypatrywać ich na sklepowych półkach. Mimo wszystkich tych trudności warto szukać dobrze oznakowanych produktów.

Zwykle symbole przyjmują postać piktogramów odnoszących się do:

• jakości i spełnienia podstawowych norm, np. symbol CE,
• surowca, z którego wytworzono opakowanie,
• sposobu postępowania na czas transportu i po użyciu,
• pochodzenia i składu produktów,
• niebezpieczeństw związanych z przechowywaniem i używaniem wyrobu,
• wartości etycznych, np. znaki wegańskie, cruelty free czy fair trade.

​Co oznaczają wybrane symbole?

Symbole dzieli się na takie, które informują , z jakiego surowca zrobiono dane opakowanie, oraz na te zawierające wskazówki , co zrobić z nim po zużyciu produktu. Oto przegląd najważniejszych znaków:

Nadaje się do recyklingu

symbol strzałek informuje, że opakowanie wykonano z surowca nadającego się do recyklingu

Znak zielony punkt

symbol podwójnej strzałki ułożonej na kształt okręgu jest często mylony ze znakiem recyklingu. Oznacza, że producent sfinansował budowę systemu odzysku odpadów i aktywnie go wspiera

Dbaj o czystość!

znak ludzika z koszem na śmieci przypomina, aby opakowanie wyrzucić do pojemnika i nie zaśmiecać otoczenia

Nie wyrzucaj do kosza!

symbol przekreślonego kontenera na śmieci jest zgodny z rozporządzeniem WE dla baterii i oznacza, że wyrobu nie można wyrzucać do kosza z odpadami gospodarczymi. Dotyczy także elektroniki.

Wykorzystaj ponownie

zgodny z polskim rozporządzeniem Dz.U. 2014 poz. 1298; symbol dwóch przeciwstawnych strzałek wskazuje na możliwość wielokrotnego użycia

Produkt biodegradowalny

symbol wstążki z listkiem oznacza, że opakowanie jest biodegradowalne, rozkłada się podczas kompostowania i nie uwalnia szkodliwych substancji

Nietestowany na zwierzętach

czarny trójkąt z obrysem królika informuje, że wyrób nie był testowany na zwierzętach

Dowiedz się więcej: O czym informują nas symbole umieszczone na opakowaniach?

​Symbole na opakowaniach plastikowych

Oprócz najważniejszych oznaczeń, m.in. znaku recyklingu, warto znać symbole umieszczane na opakowaniach plastikowych. Znajdziesz je zarówno na pojemnikach kosmetyków, jak i butelkach, np. po wodzie. Tworzywa sztuczne obejmują dużą grupę materiałów o różnych właściwościach. Dzieli je się np. ze względu na: strukturę chemiczną, zastosowanie i szkodliwość dla środowiska. Nie wszystkie z nich nadają się do ponownego użycia lub kontaktu z żywnością, dlatego właściwe oznakowanie, może być ważne dla twojego zdrowia. Symbol tworzywa sztucznego przyjmuje postać strzałek układających się w trójkąt; w środku znajduje się cyfra (od 1 do 7) oznaczająca rodzaj surowca.

Wyróżnia się siedem głównych rodzajów plastiku:

• PET (politereftalan etylenu), nazywany królem plastiku, pojawia się niemal wszędzie. Używa się go głównie do wytwarzania opakowań na żywność i napoje, w tym jednorazowych butelek i sztućców. Nie powinien być wystawiany na działanie promieni słonecznych i wysokiej temperatury. Większość PET-ów podlega recyklingowi. Nie można ich ponownie używać, ponieważ po pewnym czasie zaczynają wydzielać substancje szkodliwe dla zdrowia.
• HDPE (polietylen wysokiej gęstości), uważany za bezpieczny dla zdrowia. Używa się go do wyrobu zabawek, butelek na mleko i pojemników na żywność. Wyrobów HDPE można ponownie użyć; nadają się też do recyklingu.
• PVC (polichlorek winylu) jeszcze niedawno był najchętniej używanym tworzywem sztucznym. Obecnie stosuje się go rzadziej, ponieważ podczas produkcji i utylizacji wytwarzają się szkodliwe chemikalia, w tym BPA, ołów i rtęć. Robi się z niego: folię, elementy budowlane i opakowania detergentów (rzadko). Nie poddaje się go recyklingowi.
• LDPE (polietylen niskiej gęstości) to tani i łatwy w obróbce plastik uważany za stosunkowo bezpieczny dla zdrowia. Używa się go w: opakowaniach na żywność, workach, kubkach na gorące i zimne napoje. Wyrobów LDPE można używać wielokrotnie, nadają się do recyklingu.
• PP (polipropylen) uchodzi za najbezpieczniejszy plastik. Wytwarza się z niego opakowania na żywność, napoje, korki do butelek, pojemniki na soczewki kontaktowe, a nawet wkładki higieniczne i pampersy. Wyroby z PP można stosować wielokrotnie, nadają się do recyklingu.
• PS (polistyren) to plastik, który nie powinien mieć kontaktu z żywnością. Znajduje duże zastosowanie w budownictwie, wytwarza się z niego styropian. Używa się go także w produkcji sprzętów AGD, zabawek, biżuterii, kloszy do lamp.
• INNE – skrywa najbardziej zróżnicowaną grupę tworzyw sztucznych, w tym bezpieczny tritan, jak i niebezpieczne pojemniki z bisfenolem A. Takie oznaczenie nie pozwala ocenić, jaki to rodzaj plastiku, dlatego najlepiej przyjąć, że nie nadaje się do recyklingu i nie powinno się go stosować ponownie.

​Wybieraj świadomie! Szukaj opakowań dobrze oznaczonych

Na koniec warto wspomnieć o ważnej kwestii – o roli konsumentów mających realny wpływ na oznaczanie wyrobów. Niestety producenci wciąż niezbyt chętnie stosują symbole środowiskowe, a nawet jeśli to robią, to często trzeba się ich doszukiwać na opakowaniu, ulotce czy nawet na stronie internetowej.

Przemysław Kuna, dyrektor zarządzający w grupie Interzero w Polsce, zajmującej się m.in. doradztwem środowiskowym, w podcaście dla serwisu EkoBezKantow.pl zaznaczył, że klienci coraz częściej szukają na opakowaniach symboli strzałek oznaczającego, że opakowanie można ponownie wykorzystać. Jego zdaniem ważne jest ciągłe edukowanie społeczeństwa na temat oznaczeń, między innymi poprzez umieszczanie informacji o znaczeniu symboli w sklepach.

Jako społeczeństwo mamy coraz większą świadomość i przechodzimy mentalną zmianę, co może przyczynić się do rewolucji. Warto wywierać presję na producentach, zawsze dokładnie sprawdzać etykiety i wybierać tylko dobrze oznakowane produkty z symbolami ważnymi dla nas i dla środowiska.

Całego podcastu posłuchasz tutaj: Co oznaczają symbole graficzne na opakowaniach